BEYİN SİSİ
Çağımızın vebası,
teknolojinin bu kadar hızlı geliştiği dünyamızda karşımıza çıkan bir sürü soru
işareti ve ünlem.
Beyin
sis, perimenapoz ve menapozun çok yaygın bir belirtisidir. Pek çok kadın
beyinlerinin pamuk yünü gibi hissettiklerini söyler. Giderek daha unutkan
olduğunuzu, anahtarlarınızı kaybettiğinizi, sonsuz yapılacaklar listeleri
yazdığınızı ve bilgileri saklamakta zorlandığınızı fark etmiş olabilirsiniz. Bu
durum iş yerinde çalışma hayatınızı zorlaştırabilir veya kitap okurken ya da
televizyon izlerken dikkatinizi toplamakta zorlanabilirsiniz. Bu belirtiler o
kadar şiddetli olabilir ki bunamaya başladığınızı bile düşünebilirsiniz. Hatta
aile hikayeniz varsa Alzheimer testlerine de tabi tutulabilirsiniz. Neyse ki
hormon replasman tedavileri beyin sisini iyileştirebilir.
ÖSTROJEN VE TESTERON BEYNİ NASIL ETKİLER?
Ana
kadın hormonlarından olan testeron ve östrojen bilişsel ve hafıza fonksiyonlarında
önemli rollere sahiptir. Perimenapoz ve menapoz esnasında düşmeye başlayan
hormon seviyeleri ile hafıze kaybı, odaklanma problemleri, kelime bulma
zorlukları, çoklu düşünme bozulması ve kafa karışması gibi bilişsel semptomlar
ortaya çıkabilir.
Östrojen
beyni uyarır, nöronların ateşlenmesini sağlar, yeni hücrelerin büyümesini
destekler ve mevcut hücrelerin yeni bağlantılar oluşturmasına yardımcı olur.
Östrojen seviyeleri orta yaşta düştüğünde, beyniniz de dahil olmak üzere tüm
vücudunuz ani bir yoksunluk durumuna girer. Hücresel düzeyde, östrojen beyin
hücrelerini ana yakıtı olan glukozu daha fazla kullanmaya zorlar. Çalışmalar
menapoz sırasında beyin enerji seviyelerinde genel bir azalma olduğunu
göstermiştir, bu da sıcak basmalarını, gece terlemelerini, anksiyeteyi,
depresyonu ve beyin sisini ve bahsettiğimiz diğer bilişsel semptomların ortaya
çıkmasını tetikleyebilir.
Testesteron
(yumurtalıklar tarafından da üretilir) beyindeki sinirleri güçlendirir ve
zihinsel keskinlik ve berraklığın yanı sıra genel enerji seviyelerine de
katkıda bulunur. Ayrıca beyine kan akışını sağlayan damarları da güçlendirerek,
beyin hücrelerinin iyi çalışmasını sağlar.
SAĞLIKLI BİR DİYET
Tükettiğimiz
besinler ve hormon dengemiz arasında açık bağlantılar mevcuttur. Beyin dostu
bir beslenmede yumurta, balık, fındık ve tohumlarda bulunan omega 3 ve omega 6
gibi çoklu doymamış yağ asitleri bakımından zengin bir diyettir. Bu beslenme
şeklinde beynimiz bize teşekkür edecektir.
Bir
diğer unsur beynimiz için önemli olan antioksidan vitaminler olan, A, C ve E
vitaminleridir. Beyin vücuttaki metabolik olarak en aktif organdır. Glikozu
yaktığında, hücrelerimizin daha hızlı yaşlanmasını ve daha az verimli
çalışmasını sağladıkları için beyin de dahil olmak üzere vücutta serbest
radikal oluşumuna sebep olur. Diyetimizde antioksidanlar olması önemlidir,
çünkü bu serbest radikalleri dengeleyebilir ve radikallerin hücrelere zarar
vermesini engelleyebilir.
DÜZENLİ EGZERSİZ
Düzenli
egzersiz aynı zamanda beyin sağlığını da destekleyebilir. Zevk alınan bir
aktivitenin yapılması önemlidir. Günlük yürüyüşler zindeliği artırır ve
zihinsel ve duygusal rahatlama sağlar. Özellikle menapoz semptomları ile
uğraşırken yeni bir beslenme ve egzersiz programına girmek zor olabilir. Önemli
olan ise günlük rutininize soktuğunuz küçük değişiklikler olmalıdır.
UYKU KALİTESİ
Perimenapoz
ve menapozda uyku kalitesinde bozukluk ve uyku bozuklukları yaygın görülür.
Çünkü beyin hormonları, östrojen ve progesteron olmadan uykuyu düzgün bir
şekilde düzenleyemez. Uykuya dalmak veya uykuda kalmak için mücadele
ediyorsanız veya gecenin ortasında uyanıyorsanız, derin uykunun bir kısmını
kaçırma ihtimaliniz yüksektir. Derin uyku tüm toksinlerin giderildiği zamandır
ve beyin sağlığı için çok önemlidir.
Bu
nedenle yatmadan önce ekran süresini kısıtlamak, yatak odasını serin, sessiz, karanlık
ve konforlu tutmak uyku kalitesi için çok önemlidir.
Daha
iyi uyku enerji seviyelerinde artış, ruh halinde iyilik ve konsantrasyon
artışına sebep olur.
Dr.Levent KARAFAKI
